Gdy myślimy o ekologii, temat segregacji śmieci i recyklingu pojawia się w naszych głowach niemal natychmiast. Intuicyjnie łączymy ze sobą te kwestie, choć równocześnie często nie rozumiemy prawdziwego sensu segregacji. Część z nas żyje w przekonaniu, że śmieci z pojemników trafiają bezpośrednio na wysypiska, choć rzeczywistość jest zupełnie inna. W artykule znajdziecie najważniejsze informacje o segregacji śmieci i recyklingu – wszystkie zebrane w jednym miejscu, tak by raz na zawsze rozwiać wszelkie wątpliwości związane z tym tematem i zrozumieć o co chodzi z całą tą segregacją i recyklingiem.

Zacznijmy od czterech liter, które większości z nas nic nie mówią: JSSO. Choć skrót ten najpewniej jest dla Was obcy, z JSSO macie do czynienia każdego dnia!

JSSO – co to jest i dlaczego jest tak ważne?

Został wprowadzony w Polsce już 1 lipca 2017 roku, ale pomimo tego wiele osób wciąż nie zaprzyjaźniło się z tym terminem. Mowa o JSSO – Jednolitym Systemie Segregacji Odpadów, który służy zwiększeniu liczby odpadów poddawanych recyklingowi. 

JSSO wyróżnia 5 rodzajów odpadów komunalnych:

1. Metale i tworzywa sztuczne (żółty pojemnik)
2. Papier (niebieski pojemnik)
3. Szkło (zielony pojemnik)
4. Bio (brązowy pojemnik)
5. Zmieszane

30 czerwca 2022r. to ostateczny termin wymiany pojemników odpadowych we wszystkich gminach w Polsce, na powyższe pięć wyznaczonych przez JSSO. Po 30 czerwca brak segregacji dosłownie nie będzie się opłacać. Mimo że ostateczna data zbliża się nieubłaganie, wciąż zdarza nam się nie wiedzieć gdzie należy wyrzucić dany odpad. Do jakiego pojemnika powinna trafić żarówka? Gdzie wyrzucić mięso? Czy zabrudzony papier to wciąż papier, czy już odpad zmieszany? 

Żeby rozwiać wątpliwości, przedstawiamy kilka podstawowych zasad segregowania śmieci:

1. 1. Metale i tworzywa sztuczne (żółty pojemnik): plastikowe butelki PET, opakowania po proszkach do prania, żelach pod prysznic, jogurtach, wszelkie opakowania plastikowe i z tworzyw sztucznych, puszki, opakowania wielomateriałowe (np. kartony po sokach)

• Papier (niebieski pojemnik): wszelkiego rodzaju makulatura: książki, zeszyty, notesy, gazety; tektura, torebki papierowe, UWAGA! do niebieskich pojemników nie wyrzucamy brudnych ręczników papierowych

1. 1. Szkło (zielony pojemnik): szklane butelki, szklane opakowania po kosmetykach oraz żywności
   2. Bio (brązowy pojemnik): fusy po kawie i herbacie, obierki po warzywach, resztki jedzenia (wyjątek stanowi mięso i kości, których nie wyrzucamy do pojemnika Bio) UWAGA! odpady Bio zawsze wyrzucamy luzem

• Zmieszane: to tutaj wyrzucamy brudne ręczniki papierowe, brudne chusteczki,  zatłuszczony papier, stłuczone szkło, lustra, porcelanę, ceramikę, mięso, kości, artykuły higieniczne (np. pieluchy)

Pamiętajmy również o tym, by butelki i puszki zawsze zgniatać przed wyrzuceniem ich do kosza. Jeśli będziemy przestrzegać powyższych wytycznych, w łatwy sposób opanujemy segregację śmieci! A gdy zostaniemy już mistrzami segregacji, możemy zadać sobie pytanie: Co dalej?

Co dzieje się z odpadami po wyrzuceniu śmieci?

Nasza wiedza o tym co dzieje się z naszymi śmieciami, zazwyczaj urywa się w momencie wyrzucenia odpadów do kosza. Wyjmujemy zapełniony worek z kosza pod zlewem, wychodzimy z domu, wyrzucamy śmieci do pojemnika i zamykamy jego klapę. Rach-ciach, po problemie! Klapa się zamyka, śmieci raz na zawsze znikają z zasięgu naszego wzroku. I co dalej…? 

Dalej jest recykling. 

Jeśli odpowiednio posegregujemy śmieci, zostaną one poddane recyklingowi, czyli ponownemu przetworzeniu. Recykling pozwala przerobić odpad na materiał, który może zostać użyty do wyprodukowania nowego przedmiotu. Dzięki temu zmniejsza się liczba śmieci oraz produkcja, co łączy się z oszczędzaniem energii, surowców i ograniczeniem emisji toksycznych gazów.   

Choć trudno to sobie wyobrazić, 35 plastikowych butelek wyrzuconych prawidłowo do żółtego pojemnika może przemienić się w polar. Cieplutki polar, który zimą ochroni nas przed mrozem! Na ten moment w Polsce recyklingowi ulega nieco ponad ¼ wszystkich odpadów (dane z raportu GUS z 2020 roku). Według przyjętego w 2018 roku tzw. pakietu odpadowego, do 2025 roku 55% odpadów komunalnych powinno być poddawanych recyklingowi. W 2030 roku wskaźnik ma wynosić 60%, a w 2035 wzrosnąć do 65%. Oznacza to, że mamy 3 lata, by praktycznie podwoić poziom recyklingowanych odpadów w kraju.

Jak Polska wypada na tle innych krajów europejskich?

Choć z recyklingiem nie jest u nas najlepiej, zakończmy artykuł pozytywnym akcentem: przeciętny Polak wytwarza prawie najmniej odpadów w Europie (346 kg/osobę). Niższym wynikiem od Polski może pochwalić się jedynie Rumunia (287 kg/osobę). Co prawda do bycia ekologicznym państwem wciąż jest nam daleko, ale sukcesywnie wprowadzamy nowe przepisy i z roku na rok coraz bardziej odchodzimy od złych nawyków. Pierwszym większym krokiem w stronę ekologii miało być wprowadzenie w 2015 roku obowiązkowych opłat za foliowe torebki w sklepach (na pewno pamiętacie czasy, gdy reklamówki były darmowe i leżały przy każdej kasie). Miało to zniechęcić konsumentów do kupowania plastikowych torebek i zmusić do korzystania z toreb wielokrotnego użytku. Innymi słowy – ograniczyć konsumpcję plastiku. W praktyce wciąż często wybieramy płacenie za reklamówkę, jednak w miejsce plastikowej kupujemy papierową (niekoniecznie będącą bardziej ekologiczną opcją! Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule TUTAJ). Na szczęście coraz więcej osób decyduje się nosić ze sobą własne torby na zakupy.

Przed nami wciąż długa droga, ale Polacy stają się coraz bardziej świadomi, dzięki edukacji o ekologii i staraniom w zmianie dotychczasowych nawyków. Jeśli nauczymy się odpowiednio segregować śmieci i wprowadzimy do swoich żyć ekologiczne nawyki, będziemy mogli być prawdziwie dumni – relaksując się w swoich eko-polarach z recyklingu i dumnie krocząc po mieście z torbą na zakupy wielokrotnego użytku.