Ma charakterystyczny, kwaśny smak, w zależności od preferencji producenta łagodzony lub wzmacniany dodatkiem soków owocowych lub innych substancji słodzących. Miewa także lekko musującą konsystencję, która wynika z wydzielających się podczas procesu fermentacji gazów. Znana jest od dawna, a jej tradycje sięgają starożytnych Chin[1]. W ostatnich latach napój ten znacznie zyskał na popularności[2]. W czym tkwi sekret kombuchy?
Kombucha to fermentowany napój otrzymywany z herbaty słodzonej cukrem z dodatkiem specjalnego grzyba herbacianego (tzw. SCOBY), który jest symbiotyczną kulturą drożdży i bakterii kwasu octowego. Ze względu na swoje liczne potencjalne korzyści prozdrowotne, takie jak m.in.: wsparcie procesu trawienia, wzmacnianie układu odpornościowego czy przyczynianie się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi, z czasem zyskała nawet miano „eliksiru długiego życia”.
Jak powstaje kombucha? Wszystkiemu „winien” grzyb…
Proces produkcji kombuchy zaczyna się zwykle od przygotowania mocnej, słodkiej herbaty, którą schładza się do temperatury pokojowej. Do herbaty dodaje się następnie grzyb herbaciany. Składa się on z kilku gatunków bakterii mlekowych (m.in. Acetobacter xylinum, Acetobacter xylinoides, Acetobacter ketogenum) oraz drożdży (m.in. Saccharomyces cerevisiae, Brettanomyces bruxellensis, Candida stellata)[3]. Grzyb utrzymywany jest w słodkim roztworze, a zawarte w nim bakterie i drożdże współpracują ze sobą, przeprowadzając proces fermentacji, który trwa zwykle od kilku dni do kilku tygodni. W trakcie fermentacji cukier z herbaty przekształcany jest przez drożdże i bakterie w kwasy organiczne, w tym kwas octowy, mlekowy i glukonowy, a także w dwutlenek węgla i małe ilości alkoholu. Kwas glukonowy z kolei może być dodatkowo przekształcany w kwas glukuronowy, uważany za substancję o działaniu detoksykacyjnym[4].
Grzyb herbaciany wytwarza “matę”, czyli galaretowatą warstwę na powierzchni herbaty i cukru, która składa się głównie z celulozy oraz bakterii i drożdży. Mata ta jest zbierana i wykorzystywana jako starter do kolejnych partii napoju – pozwala to na zachowanie ciągłości procesu fermentacji. Po jego zakończeniu kombucha jest zazwyczaj butelkowana lub przelewana do innych pojemników i poddana procesowi drugiej fermentacji, który może trwać od kilku dni do kilku tygodni. W czasie drugiej fermentacji w kombuchy może powstać naturalna gazacja oraz dodatkowe aromaty i smaki[5].
Właściwości prozdrowotne kombuchy
Mimo że badań na temat kombuchy i jej prozdrowotnego wpływu na organizm ludzkie nie ma zbyt wiele, już sam skład napoju gwarantuje pewne jej właściwości. Z uwagi na wspomniany kwas glukuronowy kombucha odgrywa ważną rolę w procesach detoksykacyjnych, czyli odtruwających. Toksyny przechwycone przez ten kwas są unieszkodliwione i wydalone z organizmu. Zaobserwowano także korzystny wpływ kombuchy na czynności układu pokarmowego oraz florę jelitową, która z kolei bezpośrednio przekłada się na wsparcie i odbudowę układu odpornościowego[6].
Kombucha wspiera organizm w walce z niektórymi dolegliwościami i schorzeniami, a w szczególności:
- dzięki działaniu lekko rozwalniającemu pomaga leczyć wszelkie zaparcia;
- powstrzymuje rozwój szkodliwych bakterii w przewodzie pokarmowym;
- wspomaga prawidłowe funkcjonowanie wątroby oraz oczyszcza pęcherz moczowy;
- ma działanie rewitalizujące;
- wspiera w leczeniu chorób związanych z gromadzeniem się złogów związku kwasu moczowego w stawach (m.in. reumatyzmu, artretyzmu, podagry);
- poprawia kondycję skóry, włosów i paznokci[7].
Ekologiczna kombucha przyjazna środowisku
Ekologiczna kombucha jest napojem, który jest tradycyjnie wytwarzany z ekologicznych składników, takich jak herbata i cukier, a także z ekologicznych kultur starterowych. W przypadku kombuchy ekologicznej składniki te są pochodzenia organicznego i pochodzą z upraw ekologicznych, w których nie stosuje się syntetycznych pestycydów ani nawozów chemicznych. Jest ona zatem wolna od sztucznych składników, barwników, aromatów i konserwantów, co czyni ją zdecydowanie lepszym wyborem i alternatywą dla tradycyjnych napojów gazowanych i słodzonych. Szukając na półkach sklepowych ekologicznej kombuchy warto zwrócić uwagę na to, czy produkt posiada odpowiednie certyfikaty jakości, takie jak np. symbol Euroliścia, który gwarantuje, że produkt został wyprodukowany zgodnie z rygorystycznymi standardami ekologicznymi, jak te poniżej:
Kombucha – dlaczego warto wybrać tę ekologiczną?
- Bezpieczeństwo żywnościowe – kombucha wykonana z ekologicznych składników nie zawiera sztucznych dodatków, pestycydów, herbicydów ani innych toksycznych substancji, które mogą mieć niekorzystny wpływ na glebę, wodę i powietrze wokół upraw.
- Środowisko naturalne – spożywanie ekologicznej kombuchy to wybór, który sprzyja środowisku. Ekologiczne uprawy herbaty i cukru są bardziej zrównoważone i bardziej przyjazne środowisku niż konwencjonalne uprawy, ponieważ minimalizują szkodliwe skutki dla gleby, wody i dzikiej przyrody.
- Bezpieczeństwo dla zwierząt – ekologiczna kombucha jest wytwarzana zgodnie z zasadami etycznego podejścia do zwierząt, co oznacza, że w procesie produkcji nie są wykorzystywane składniki pochodzenia zwierzęcego i nie jest szkodliwa dla zwierząt.
Kombucha – o czym warto pamiętać?
Kombucha może być dobrym wyborem dla osób, które szukają orzeźwienia, szczególnie w ciepłe dni. Należy jednak pamiętać o tym, że zawiera ona niewielką ilość alkoholu (zwykle mniej niż 0,5%), co oznacza, że osoby ograniczające alkohol powinny pić ją z umiarem. Warto również zawsze upewnić się, że kupowana kombucha pochodzi z zaufanego źródła i jest odpowiednio przechowywana.
Mimo że napój ten można zaliczyć do tzw. żywności funkcjonalnej[8], warto mieć na uwadze, że większość badań dotyczących potencjalnych korzyści zdrowotnych kombuchy jest wciąż na etapie wstępnym i wymaga dalszych badań, aby potwierdzić ich skuteczność.
Źródła
[1] “Kombucha – historia, zastosowanie i wpływ na zdrowie człowieka”, Kamila Bytnar, publikacja w czasopiśmie “Przegląd Lekarski”, 2015 rok.
[2] “Consumer knowledge and attitudes toward Kombucha tea in Poland: a pilot study”, BMC Complementary and Alternative Medicine, 2018.
[3] https://dietetycy.org.pl/scoby-czyli-symbiotyczne-bakterie-i-drozdze/
[4] https://www.medonet.pl/zdrowie,kombucha—wlasciwosci–sposob-przygotowania–przeciwwskazania-do-spozywania,artykul,1729365.html#wlasciwosci-zdrowotne-kombuchy
[5] Tamże.
[6] https://www.medonet.pl/zdrowie,kombucha—wlasciwosci–sposob-przygotowania–przeciwwskazania-do-spozywania,artykul,1729365.html#wlasciwosci-zdrowotne-kombuchy
[7] https://www.up.lublin.pl/files/foodscience/2014_newsy/11/2014.11.19_kombucha.pdf
[8] https://biznes.interia.pl/gospodarka/news-kombucha-coraz-bardziej-zdobywa-konsumentow,nId,6182955#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefox