Z uwagi na rosnące zjawisko problemów zdrowotnych związanych m.in. z nadmiernym spożyciem żywności wysoko przetworzonej i modyfikowanej genetycznie, konsumenci coraz częściej i chętniej poszukują produktów, które poza właściwościami odżywczymi wykazywałyby również dodatkowe działanie prozdrowotne[1]. Takim rodzajem żywności jest żywność funkcjonalna, której jedną z ważniejszych grup stanowi żywność probiotyczna. Czym się charakteryzuje, jakie ma właściwości i które produkty można do niej zaliczyć?
Mikrobiota jelitowa – dlaczego jest tak ważna?
Mikrobiota jelitowa, znana również jako flora bakteryjna lub mikroorganizmy jelitowe, to złożona populacja mikroorganizmów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby i pierwotniaki, które żyją wewnątrz i na powierzchni organizmu człowieka. Mikrobiota składa się z około 100 bilionów mikroorganizmów, co stanowi około 10 razy więcej komórek niż ludzkie ciało[2]. Mikrobiota odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia człowieka. Mikroorganizmy jelitowe wpływają na procesy trawienia i wchłaniania składników odżywczych, syntezują witaminy, a także pomagają w utrzymywaniu zdrowej skóry i błon śluzowych. Mikrobiota, poprzez stymulację produkcji przeciwciał i regulację odpowiedzi immunologicznej na infekcje, wpływa również na ogólne funkcjonowanie układu odpornościowego.
Naruszenie prawidłowej mikrobioty nazywamy dysbiozą. Jest ona zaburzeniem zaburzenia jakościowej i ilościowej równowagi mikrobiologicznej w jelicie i może prowadzić do zróżnicowanych problemów zdrowotnych, takich jak: choroby autoimmunologiczne, choroby przewodu pokarmowego, zaburzenia nastroju, nadwaga czy otyłość. Z tego powodu coraz więcej badań skupia się nie tylko na zrozumieniu roli mikrobioty w zdrowiu i chorobie, a również na opracowywaniu sposobów jej odbudowy. Ponieważ najsilniejszą bronią w walce o poprawę mikrobioty jest odpowiednio dobrana dieta, w ramach wspomagania tego procesu warto sięgać po probiotyki, prebiotyki i żywność fermentowaną.
Mikrobiota jelitowa, oprócz wspominanego wspomagania procesu trawienia, bierze w organizmie czynny udział w:
- zwiększaniu wchłaniania składników mineralnych;
- przeciwdziałaniu kolonizacji jelita przez bakterie chorobotwórcze;
- stymulacji pracy układu odpornościowego;
- usuwaniu toksyn i wyciszaniu stanów zapalnych powstających w jelicie;
- ochronie przed rozwojem nowotworów;
- wytwarzaniu witamin K i z grupy B;
- procesach metabolicznych (cholesterolu, bilirubiny)[3].
Żywność probiotyczna, czyli jaka?
Do kategorii żywności probiotycznej zaliczamy produkty, które zawierają żywe, korzystne dla zdrowia mikroorganizmy, zwane probiotykami. Są to szczepy bakterii lub drożdży, które żyją naturalnie w naszym przewodzie pokarmowym i mogą pomóc w utrzymaniu równowagi bakteryjnej w jelitach. Żywność probiotyczna może zawierać różne szczepy bakterii, w tym Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum i Streptococcus thermophilus[4]. Żywność probiotyczna może pomóc wzmocnić odporność, poprawić trawienie i wchłanianie składników odżywczych oraz zapobiegać infekcjom jelitowym i chorobom przewodu pokarmowego.
Probiotyki mają zdolność do produkowania substancji o działaniu antybakteryjnym, odgrywają ważną rolę w regulacji stanów zapalnych, mogą mieć korzystny wpływ w leczeniu alergii, doskonale radzą sobie także z łagodzeniem objawów nieprawidłowego wchłaniania przez jelita (biegunki). Udowodniono nawet, że niektóre szczepy bakterii probiotycznych chronią drogi moczowo-płciowe przed infekcjami[5].
Do żywności probiotycznej zaliczamy przede wszystkim:
- kiszonki (np. kapusta kiszona, ogórki kiszone, kombucha);
- zakwas (żur na zakwasie, zakwas buraczany, chleb na zakwasie);
- fermentowane produkty mleczne (np. kefir, zsiadłe mleko, maślanka)[6].
Kiszonki – naturalny probiotyk
Fermentowana żywność niesie ze sobą wiele korzyści dla układu pokarmowego. Kiszonki, zwłaszcza te probiotyczne, mogą pozytywnie wpływać na układ pokarmowy. Zawierają korzystne dla zdrowia bakterie mlekowe, które pomagają w trawieniu i wchłanianiu składników odżywczych z pożywienia. Te dobre bakterie w naturalny sposób kolonizują jelita – w ten sposób zwiększa się ich liczba, co bezpośrednio wpływa na poprawę mikroflory jelitowej. Dodatkowo kiszonki są bogate w enzymy wspierające proces trawienia, a także błonnik, który reguluje perystaltykę jelit i wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu pokarmowego. Regularne spożywanie kiszonek może również pomóc w redukcji stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym.
Wprowadzenie kiszonek do diety może pomóc w utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej, zmniejszyć zaparcia, poprawić wchłanianie składników odżywczych oraz wzmocnić układ odpornościowy. Warto jednak pamiętać, że nie każdy organizm dobrze toleruje kiszonki. Osoby z chorobami autoimmunologicznymi lub cierpiące na choroby przewodu pokarmowego, przed wprowadzeniem dużej ilości kiszonych produktów do jadłospisu, powinny skonsultować się z lekarzem i dietetykiem.
Ekologiczna kiszona żywność probiotyczna – wybieraj odpowiedzialnie
Odpowiednie żywienie jest kluczowym czynnikiem wpływającym na zdrowie i samopoczucie. Nie bez powodu przyjęło się mawiać, że jesteśmy tym, co jemy. Aby prawidłowo bilansować posiłki, warto pamiętać o włączaniu probiotyków, w tym kiszonek, do codziennego jadłospisu. Co więcej, jeśli dodatkowo część z nich zastąpimy produktami ekologicznymi, pomożemy nie tylko sobie, ale i planecie. Dieta oparta na produktach eko to nie tylko ukłon w stronę poprawy jakości spożywanych pokarmów, ale także udział w ochronie zasobów środowiska naturalnego. Warto wspomnieć bowiem, że żywność ekologiczna powstaje w pełnym poszanowaniu bioróżnorodności. Nie znajdziemy w niej chemicznych środków ochrony roślin, a sama produkcja odbywa się z troską o dobrostan zwierząt i w obiegu zamkniętym. Jest bezpieczna, ma mnóstwo smaku, a przy tym prosty skład, bazujący na naturalnych komponentach.
Podczas zakupów wypatruj produktów oznakowanych odpowiednim logo – dowiedz się, dlaczego warto wybierać certyfikowaną żywność ze znakiem Euroliścia.
Źródła:
https://www.medonet.pl/zdrowie/diety,12-zalet-jedzenia-kiszonek,artykul,96420851.html
https://odzywianie.hellozdrowie.pl/artykul-pokochaj-kiszonki/
[1] „Prozdrowotne zachowania konsumentów na światowym rynku żywieniowym”, Gabriela Hanus, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Wydział Zarządzania, Katedra Badań Konsumpcji, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, ISSN 2083-8611 Nr 326, 2017 r.
[2] https://cambridge-diagnostics.pl/co-to-jest-mikrobiota-jelitowa-i-jakie-pelni-funkcje/
[3] Tamże.
[4] https://bezpieczenstwozywnosci.wip.pl/nr-41-kwiecien/probiotyki-4031.html
[5] Floch, M. H., & Hong- Curtiss, J. (2002). Probiotics and functional foods in gastrointestinal disorders. Current Treatment Options in Gastroenterology, 5(4), 311–321.
[6] https://bioalgi.pl/zywnosc-probiotyczna/
